Okulista. Choroby oczu

Zapalenia spojówek
Zaliczane są do najczęstszych chorób okulistycznych i dotyczyć mogą osób w każdym wieku. Zapalenia spojówek można podzielić na trzy duże grupy: infekcyjne (zakaźne, wywołane zakażeniem worka spojówkowego drobnoustrojami), nieinfekcyjne (niezakaźne, wywołane innymi przyczynami) oraz autoimmunologiczne zapalenia spojówek (zapalenia spojówek towarzyszące chorobom ogólnym, np. występują w przebiegu zespołów skórno-śluzówkowych: rumienia wielopostaciowego, ocznej pęcherzycy rzekomej). Wśród zakaźnych zapaleń spojówek możemy wyróżnić: zakażenia bakteryjne (gronkowcem, paciorkowcem), zakażenia wirusowe, zakażenia chlamydiami, zakażenia grzybicze oraz zakażenia pasożytnicze (w Polsce nie występują). Wśród niezakaźnych zapaleń spojówek wyróżnia się: zapalenia spojówek proste, zapalenia spojówek alergiczne, a także zapalenie wskutek nieprawidłowości tzw. filmu łzowego. We wszystkich przypadkach charakter zapaleń może być ostry, podostry lub przewlekły.
Objawy, z którymi najczęściej zgłaszają się pacjenci: przekrwienie oczu (tzw. przekrwienie spojówkowe), pieczenie, swędzenie, kłucie, uczucie ciała obcego w oku (wrażenie pisku pod powiekami), światłowstręt, łzawienie, ciężkość i sklejenie rzęs i powiek rano po przebudzeniu, obecność wydzieliny o różnym charakterze, czasami powiększenie węzłów chłonnych. Wymienione objawy występują w różnym stopniu nasilenia zależnie od typu zapalenia oraz czasu trwania choroby. Przyczyny choroby: typowe czynniki drażniące (patrz objawy), nieprawidłowe wydzielanie lub skład tzw. filmu łzowego, różnego typu zakażenia.

Proste zapalenie spojówek
Spowodowane może być drażnieniem oka przez czynniki chemiczne (np. dym, gazy drażniące) oraz fizyczne (np. wiatr, światło). Przyczyny inne: niewyrównana wada wzroku (nadwzroczność i niezborność, także starczowzroczność, również za silne lub za słabe szkła korekcyjne, ew. ich niewłaściwy rozstaw), przewlekły brak snu, ogólne wyczerpanie nerwowe, długotrwała praca przy komputerze (również długotrwałe oglądanie telewizji). Objawy: pieczenie, zaczerwienienie brzegów powiek i spojówek, swędzenie oczu, światłowstręt, łzawienie oczu.

Zapalenie alergiczne spojówek
Choroba ma charakter nawrotowy (i sezonowy: wiosna-lato), występuje zwykle w powiązaniu z katarem siennym u osób uczulonych na pyłki kwitnących traw, częściej u chłopców i młodych mężczyzn. Pacjenci skarżą się na światłowstręt, pieczenie, swędzenie oraz sklejanie powiek białą, lepką wydzieliną.

Atopowe zapalenie spojówek – rodzaj alergicznego zapalenia, które pojawia się w przypadku uczulenia na leki podawane miejscowo w sposób przewlekły, jak również kosmetyki, środki spożywcze lub opakowania z tworzyw sztucznych czy metali. Objawy: silne swędzenie, przekrwienie i obrzęk spojówek.

Zespół suchego oka
Schorzenie polega na niedostatecznym wydzielaniu łez bądź na nieprawidłowym składzie tzw. filmu łzowego, co powoduje złuszczenie nabłonka gałki ocznej i, w konsekwencji, rogówka oraz spojówki stają się bardziej podatne na zakażenia drobnoustrojami a także na wpływ czynników drażniących. Parowanie łez może nasilać się z powodu długotrwałego przebywania w pomieszczeniu z klimatyzacją, ogrzewanym centralnie, z nieodpowiednią wilgotnością powietrza, a także długotrwałej pracy na komputerze (monitor). Przyczyną tej choroby oczu często bywa także nieprawidłowe leczenie antybiotykami, preparatami sterydowymi lub przeciwwirusowymi. Jedną z częstszych przyczyn spadku wydzielania łez są zespoły pomenopauzalne.

Sztuczne łzy
Aby uzupełnić ilości łez w oku, poprawić ich jakość (nieodpowiedni skład filmu łzowego) lub złagodzić objawy podrażnienia stosuje się odpowiednie preparaty będące ich substytutem, tzw. sztuczne łzy. Sztuczne łzy stosuje się np. w leczeniu zespołu suchego oka.

Zwyrodnienie plamki żółtej
Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD, ang. Age-related Macular Degeneration). Plamka żółta znajduje się w centralnej części siatkówki oka i jest odpowiedzialna za widzenie centralne, ostrość obrazów oraz rozpoznawanie kolorów. Gdy ulega zmianom zwyrodnieniowym przestajemy np. rozpoznawać twarze, nie widzimy czytelnego obrazu (zwłaszcza tekstu drukowanego), nie możemy prowadzić pojazdów itd. Przyczyna choroby nie jest dokładnie znana. Początek choroby obserwuje się pomiędzy 50-60 r.ż. u osób, u których występuje rodzinne obciążenie chorobą. Choroba może rozwijać się powoli i w początkowej fazie przebiegać bezobjawowo. Najczęstsze objawy przy AMD: utrudnione widzenie, pojawienie się w centrum pola widzenia ciemnej plamy lub pustego miejsca, wykrzywienie i zniekształcenie linii prostych.
Najważniejsze czynniki ryzyka wystąpienia choroby: uwarunkowania genetyczne, promieniowanie ultrafioletowe (zbyt ostre światło słoneczne), a także niedobór mikroelementów (selen, cynk, witaminy E i C), ale również palenie papierosów. Choroba występuje w formie mniej zaawansowanej – tzw. suchej i bardziej zaawansowanej – tzw. mokrej. U wielu osób AMD zatrzyma się na tej pierwszej, łagodniejszej fazie. Nie wynaleziono leczenia farmakologicznego, które mogłoby cofnąć bądź zahamować rozwój tej choroby.

Jaskra
Jaskra jest schorzeniem oczu, które prowadzi do trwałego uszkodzenia (zaniku) nerwu wzrokowego oraz komórek zwojowych siatkówki, co powoduje pogorszenie lub utratę wzroku.
Rodzaje jaskry: jaskra prosta, jaskra z normalnym ciśnieniem śródgałkowym, jaskra wtórna, jaskra z otwartym kątem przesączania, jaskra z zamykającym kątem, ostra, jaskra podostra, jaskra barwnikowa. Choroba najczęściej atakuje osoby powyżej czterdziestego roku życia, rozwija się w sposób bezobjawowy, dlatego bardzo ważna jest regularna kontrola wzroku.
Przyczyny powstania jaskry nie są dokładnie znane. Wśród czynników sprzyjających rozwojowi tej choroby wyróżnia się:

• dziedziczność
• rasę
• wiek po 35. roku życia (wraz z wiekiem ilość chorych wzrasta)
• niskie ciśnienie ogólne krwi
• zaburzenia gospodarki tłuszczowej (hipercholesterolemia/hiperlipidemia)
• zbyt intensywnie leczone nadciśnienie krwi
• migreny
• objawy naczynioskurczowe (stale zimne stopy i dłonie)
• stres
• podwyższony poziom ciśnienia w oku
• krótkowzroczność powyżej -4.0

W przypadku stwierdzenia u siebie od 1 do 3 ww. czynników ryzyka, powinno się badać oczy 2 razy w ciągu roku. Jeśli czynników ryzyka jest więcej – zalecany pilny kontakt z lekarzem.

Fot. PPK, archiwum SP ZOZ Gminna Przychodnia Nowa Wieś Wielka, 2008

Zaćma (katarakta)
Katarakta (łac. cataracta) – choroba oczu prowadząca do częściowego lub całkowitego zmętnienia soczewki (dyskowatego tworu znajdującego się w środku oka), jest jedną z przyczyn ślepoty (całkowitej utraty wzroku). W tym przypadku mówimy o zaćmie pierwotnej. Zaćma, która pojawia się w wyniku terapii sterydami, jest konsekwencją jaskry, cukrzycy oraz urazów oczu nazywana jest zaćmą wtórną. Istnieje szereg odmian zaćmy wyróżnianych ze względu na lokalizację zmian (np. korowa, podtorebkowa tylna, jądrowa) lub ze względu na przyczynę (np. starcza, następowa, pourazowa). Zaćma może być jedno lub obustronna.
Najczęstsze objawy: występuje przymglone widzenie (jak przez matową szybę), aż do całkowitej utraty wzroku, zaburzenia w ocenie odległości, pogorszenie ostrości wzroku, zez lub oczopląs (u dzieci), zaburzenia w poruszaniu lub samoobsłudze (u starszych). Choroba rozwija się latami, bezobjawowo i bezboleśnie.

15.10.2008, SP ZOZ GP Nowa Wieś Wielka
Źródło: “Warto wiedzieć” www.zdrowemiasto.pl (PPK)
Materiał opublikowano za pisemną zgodą Redakcji portalu medycznego ZdroweMiasto.PL
Zobacz także: www.zdrowemiasto.pl
Fot. PPK, archiwum zdrowemiasto.pl, 2008