Zasady kwalifikowania kandydatów na dawców oraz dawców do oddania krwi lub jej składników

Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi:

• Odpowiada wymaganiom zdrowotnym pozwalającym na ustalenie na podstawie badań lekarskich i badań laboratoryjnych, że każdorazowe pobranie krwi nie spowoduje ujemnych skutków dla jego stanu zdrowia lub stanu zdrowia przyszłego biorcy w szczególności na skutek występowania przeciwwskazań stałych lub czasowych do pobrania krwi.
• Przedstawia dokument tożsamości ze zdjęciem, adresem zamieszkania oraz numerem PESEL, a w przypadku obcokrajowców odpowiednik PESEL bądź identyfikator dokumentu.
• Włada językiem polskim w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym samodzielne zrozumienie treści kwestionariusza dawcy i pytań związanych z wywiadem lekarskim. Ponadto jego dane, jeżeli są dostępne, powinny znajdować się w centralnym rejestrze mieszkańców Polski.
• Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi kwalifikowany jest przez lekarza do oddania krwi, osocza, zabiegów aferezy i innych zabiegów na podstawie wypełnionego kwestionariusza dawcy, badania lekarskiego oraz wyników badań laboratoryjnych.
• Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi w obecności lekarza przed każdym zabiegiem pobrania krwi, osocza lub innym zabiegiem (w tym m. in. osocza metodą plazmaferezy, krwinek płytkowych i krwinek białych metodą aferezy automatycznej) wyraża w kwestionariuszu pisemną zgodę na określony zabieg.
• Dawca w każdej chwili podczas donacji może wycofać zgodę na oddanie krwi, a po oddaniu krwi może poinformować, że jego krew nie nadaje się do przetoczenia.
• Badanie lekarskie pozwala wykryć szereg sytuacji, w których oddawanie krwi jest przeciwwskazane. Przeciwwskazania mogą być bezwzględne, dyskwalifikujące badaną osobę na stałe lub względne dyskwalifikujące czasowo.
• Badanie lekarskie poprzedzające pobranie krwi od kandydata na dawcę krwi lub od dawcy krwi obejmuje:
  – wywiad medyczny
  – skrócone badanie przedmiotowe.

Kto nie może oddać krwi?

Dyskwalifikacja czasowa obejmuje:

• Okres miesiączkowania i do 3-ech dni po zakończeniu.
• 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu przewodowym i innych drobnych zabiegach chirurgicznych.
• Do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u higienistki stomatologicznej.
• 6 miesięcy w przypadku większych operacji i innych zabiegów medycznych wykonywanych sprzętem wielokrotnego użytku i przebiegających z naruszeniem skóry lub błon śluzowych.
• 6 miesięcy po wykonaniu tatuażu, zakładaniu kolczyków, itp.
• 6 miesięcy od zabiegu akupunktury (chyba, że została wykonana igłami do akupunktury jednorazowego użytku przez wykwalifikowanego lekarza).
• 6 miesięcy od kontaktu z obcą krwią (kontakt śluzówki z krwią lub ukłucie igłą).
• 6 miesięcy od zabiegu endoskopii z użyciem fiberoendoskopu, (np. gastroskopia, kolonoskopia, artroskopia)
• Czas do pełnego wyleczenia w przypadku ostrych chorób (np. układu pokarmowego, moczowego, oddechowego)
• Okres, gdy wartość ciśnienia tętniczego nie mieści się w granicach 90/60 – 180/100 mm Hg, tętno miarowe 50-100/min.
• 2 lata po wyleczeniu gruźlicy i otrzymaniu od lekarza ftyzjatry zaświadczenia o wyleczeniu.
• 2 lata po wyleczeniu gruźlicy i otrzymaniu od lekarza ftyzjatry zaświadczenia o wyleczeniu.
• Choroby zapalne i uczuleniowe skóry, ostre stany uczuleniowe i okres odczulania, zaostrzenie przewlekłej choroby alergicznej.
• 1 rok od zakończenia leczenia na rzeżączkę.
• 6 miesięcy od powrotu z krajów o wysokiej zachorowalności na AIDS (np. Afryka Środkowa i Zachodnia, Tajlandia).
• Wystąpienie objawów sugerujących chorobę AIDS takich jak:
  • przewlekłe powiększenie węzłów chłonnych (zwłaszcza szyjnych, karkowych, nadobojczykowych i pachowych),
  • nocne poty,
  • gorączka o niewyjaśnionej przyczynie,
  • niewyjaśniona utrata wagi ciała,
  • przewlekła biegunka.
  • Nietypowe zmiany skórne powodują dyskwalifikację do czasu wyjaśnienia ich przyczyny.
• 6 miesięcy od powrotu z rejonów, gdzie endemicznie występują choroby tropikalne i malaria, (jeśli nie wystąpiły w tym okresie objawy choroby)
• 2 lata od potwierdzonego wyleczenia Brucelozy i gorączki Q
• 3 lata po zakończeniu leczenia i braku objawów malarii (pod warunkiem, że badania immunologiczne lub metodami biologii molekularnej dają wyniki negatywne)
• 2 lata po przebyciu gorączki reumatycznej, jeśli nie wystąpiła przewlekła choroba serca
• 2 lata od potwierdzonego wyleczenia zapalenia szpiku.
• 6 miesięcy od całkowitego wyleczenia z toksoplazmozy
• 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej
• Ciąża i okres karmienia piersią oraz:
  • 6 miesięcy po porodzie lub po zakończeniu ciąży
• 6 miesięcy po przetoczeniu krwi i jej składników.
• 6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek.
• Co najmniej 2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej i uzyskaniu prawidłowych wyników badań klinicznych i laboratoryjnych
• 2 tygodnie po przebyciu grypy, zakażenia grypopochodnego i gorączce powyżej 38 st.C
• 2 tygodnie po zaprzestaniu przyjmowania antybiotyków
• Kontakt z chorobami zakaźnymi dyskwalifikuje na czas równy inkubacji danej choroby (zwykle 4 tygodnie)
• Bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapalenie wątroby dyskwalifikuje na okres 6 miesięcy
• Okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po odbytej karze więzienia
• Po szczepieniach okresowo na czas uzależniony od rodzaju szczepionki:
  • 4 tygodnie od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami przeciw BCG, odrze, różyczce, żółtej febrze, nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych, nagminnemu porażeniu dziecięcemu, durowi brzusznemu, cholerze,
  • 48 godzin od szczepienia szczepionkami z zabitymi bakteriami, riketsjami, wirusami przeciw cholerze, durowi brzusznemu, krztuścowi, durowi plamistemu, nagminnemu porażeniu dziecięcemu,
  • 48 godzin od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A lub B (bez kontaktu z chorobą),
  • 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi,
  • 48 godzin od przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej,
  • 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliźnie i kleszczowemu zapaleniu mózgu, a 1 rok w przypadku ryzyka zakażenia.
• Przyjmowanie leków:
  Przyjmowanie leków może wskazywać na istnienie choroby powodującej dyskwalifikację, dlatego należy wyjaśnić przyczynę stosowanego leczenia. Okres przyjmowania leków z wyjątkiem witamin, doustnych leków antykoncepcyjnych oraz leków hormonalnych stosowanych w okresie menopauzy. W przypadku przyjmowania innych leków, aby oddać krew należy uzyskać zgodę lekarza (np. zażywanie aspiryny lub leków zawierających kwas acetylosalicylowy dyskwalifikuje przez 3 dni od ostatniego zażycia).

Dyskwalifikacja stała obejmuje:

• Poważne choroby układu krążenia aktualne lub przebyte, między innymi:
  • wady serca (poza wadami wrodzonymi całkowicie wyleczonymi),
  • choroba niedokrwienna mięśnia sercowego,
  • stan po zawale mięśnia sercowego,
  • zaburzenia rytmu serca,
  • niewydolność krążenia,
  • miażdżyca znacznego stopnia,
  • choroby pochodzenia naczyniowo-mózgowego (np. stan po udarze mózgu).
• Poważne choroby układu pokarmowego (w tym schorzenia wątroby), oddechowego, moczowego, nerwowego (szczególnie padaczka, nawracające choroby psychiczne, organiczne schorzenia układu nerwowego oraz przewlekłe choroby OUN – ośrodkowego układu nerwowego).
• Poważne choroby skóry.
• Choroby krwi i układu krwiotwórczego, zaburzenia krzepnięcia w wywiadzie.
• Choroby metaboliczne i układu endokrynnego np. cukrzyca, choroby tarczycy, nadnerczy itp.
• Choroby układowe np. kolagenozy.
• Nowotwory złośliwe.
• Choroby zakaźne:
  • WZW typu B, WZW typu C, wirusowe zapalenie wątroby w wywiadzie,
  • Żółtaczka pokarmowa i każda żółtaczka o niejasnej etiologii,
  • Babeszjoza,
  • Kala Azar (leiszmanioza trzewna),
  • Trypanosoma Crusi (gorączka Chagasa),
  • Promienica,
  • Tularemia,
  • HLTV I/II – retrowirus uważany m.in. za czynnik wywołujący białaczkę/chłoniaka z komórek T u dorosłych – występuje endemicznie w południowej Japonii i basenie Morza Karaibskiego.
• Nosicielstwo wirusa HIV oraz zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS).
• Przynależność do grup, które ze względu na swoje zachowania seksualne są szczególnie narażone na zakażenia poważnymi chorobami, mogącymi przenosić się drogą krwi w tym:
  • narkomani,
  • osoby uprawiające prostytucję,
  • osoby często zmieniające partnerów seksualnych.
• Osoby mające partnerów seksualnych z wyżej wymienionych grup.
• Lekozależność, alkoholizm.
• Choroba Creutzfelda-Jakoba u osoby lub w rodzinie.
• Kiła.
• Przebycie przeszczepu rogówki, opony twardej, leczenie w latach 1958-1986 hormonem wzrostu uzyskanym z ludzkich przysadek.
• Leczenie bezpłodności w latach 1965-1985 zastrzykami hormonów.
• Przebywanie o okresie od 01.01.1980r. do 31.12.1996r. łącznie przez 6 m-cy lub dłużej w Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii.
• Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychotropowych.
• Każdy przypadek stosowania domięśniowo lub dożylnie leków, które nie zostały przepisane przez lekarza.

10.09.2008, SP ZOZ GP Nowa Wieś Wielka
Źródło: Materiały informacyjne Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie
Zobacz także: www.rckik-bydgoszcz.com.pl